تعرفه های وضع شده از سوی دولت ترامپ چه تاثیری بر اقتصاد ایران خواهد گذاشت؟

در حوزه تاثیرات منفی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

کاهش درآمدهای نفتی:  وضع تعرفه، باعث کاهش رشد اقتصاد جهانی خواهد شد و در نتیجه تقاضا برای نفت کمتر می‌شود. این مسئله احتمالا باعث می‌شود تا قیمت نفت کاهش یافته و در نتیجه درآمدهای نفتی ایران نیز کمتر شود. ضمن اینکه با وضع تعرفه، تورم انرژی در کشورهای صنعتی افزایش خواهد یافت و این کشورها به دنبال کاهش قیمت نفت خواهند رفت. چه اینکه در در روزهای اخیر شاهد بودیم اوپک پلاس با افزایش غیرمنتظره تولید نفت، باعث کاهش قیمت نفت به زیر ۶۰ دلار شد. این در حالی است که قیمت در نفت در بودجه ۱۴۰۴، ۶۳ دلار در نظر گرفته شده است. بنابراین وضع تعرفه منجر به کاهش درآمدهای نفتی خواهد شد.

افزایش ریسک سرمایه گذاری: با وضع تعرفه، بی‌ثباتی در تجارت جهانی افزایش می‌یابد و ریسک‌های اقتصادی بیشتر می‌شوند و سرمایه‌گذاران به سمت بازارها و بسترهای کم ریسک می‌روند. در خصوص ایران که شعار امسال نیز به جذب سرمایه برای رشد تولید مزین شده، و دولت به دنبال رفع موانع سرمایه‌گذاری و جذب سرمایه‌های خارجی می‌باشد، شرایط دوچندان سخت‌تر خواهد شد. سیاست‌های سخت‌گیرانه در تجارت جهانی باعث افزایش تورم در برخی کالاهای اساسی، کالاهای واسطه‌ای و کامودیتی‌ها می‌شود. بدیهی است که محیط اقتصادی ایران نیز که در برخی کالاها بخصوص کالاهای اساسی و برخی مواد اولیه، واردات دارد، بی‌تاثیر نخواهد ماند و احتمالا می‌تواند منجر به افزایش قیمت برخی کالاها در کشور باشد.

در حوزه تاثیرات مثبت می توان به موارد زیر اشاره نمود:

تغییر مسیر در تجارت جهانی:  با وضع تعرفه‌ها، بنگاه‌ها اقتصادی در جهان بازارهای ابتدایی خود را از دست خواهند داد و به دنبال بازارهای دیگر خواهند رفت. برای مثال تعرفه علیه شرکای تجاری ایران باعث می‌شود تا چین، هند و ترکیه و ...‌ به دنبال بازارهای جدیدی باشند. بدیهی است که ایران یکی از بهترین بازارها می‌باشد. از این منظر کالاهای چینی یا هندی با قیمت‌های کمتری (برای جذب بازارها در رقابت‌های موجود) به سمت ایران سرازیر شوند. نقطه مقابل آن نیز وجود دارد. یعنی با وضع سیاست‌های تجاری سخت‌گیرانه و مسدود شدن مبادی وارداتی گذشته در کشورهایی مثل جین، هند و ترکیه و ...  فضاهای جدیدی برای واردات کالاهی ایرانی ایجاد می‌شود.

افزایش تمایل به دلار زدایی: وضع تعرفه باعث می‌شود تا  فضای بی‌اعتمادی نسبت به آمریکا و دلار گسترش یافته و کشورها به سمت پیمان‌های پولی دوجانبه و مبتنی بر ارزهای ملی حرکت کنند. این موضوع می‌تواند برای کشورهایی که در یک بلوک تحریمی هستند، مثل روسیه، چین و ایران مفید باشد، مخصوصا برای دور زدن تحریم. ضمن اینکه کشورها در تجارت خود به سمت پیام‌رسان‌های مالی مبتنی بر ارزهای جهانروای غیر دلاری حرکت می‌کنند که این به نفع اقتصاد ایران خواهد بود.

وضع تعرفه‌ها باعث انسجام سازمان‌های بین‌المللی مثل بریکس می‌شود. در نتیجه‌ی سیاست‌های تعرفه‌ای آمریکا،  کشورهای بریکس در مقابل تعرفه‌ها به یک همگرایی بیشتری دست خواهند زد و تجارت بین خود را گسترش خواهند داد. این موضوع نیز برای ایران که جزیی از این سازمان است مثبت خواهد بود. چراکه ایران به لحاظ فرصت‌های سرمایه‌گذاری و بازارهای مصرفی، دارای ظرفیت‌های بالفعل زیادی می‌باشد.

منبع: پرسمان هفته شماره 1 سال 1404